Φωτογραφίες: Όταν οι ΗΠΑ 'εισέβαλαν' στη διαλυμένη ΕΣΣΔ

Το ανατολικό μπλοκ έχει καταρρεύσει, τα McDonald's, η Coca Cola, το αμερικανικό lifestyle "εισβάλλουν" στην πρώην ΕΣΣΔ. Τίποτα δεν θα είναι πια το ίδιο


Ήταν 1989 όταν η ρωσική Σοβιετική Ένωση, η μεγαλύτερη δημοκρατία της ΕΣΣΔ, που περιλάμβανε το μισό πληθυσμό της, συγκάλεσε το νεοεκλεγόμενο Κογκρέσο των Βουλευτών του Λαού. Πρόεδρος του Κογκρέσου εκλέχθηκε ο Boris Yeltsin. Στις 12 Ιουνίου 1990, το Κογκρέσο διακήρυξε την κυριαρχία της Ρωσίας στο έδαφός της και προχώρησε στην υιοθέτηση νόμων σε αντικατάσταση εκείνων της Σοβιετικής Ένωσης. Η περίοδος νομικής αβεβαιότητας κράτησε καθ’ όλο το 1991, καθώς οι δημοκρατίες της Ένωσης διακήρυτταν τη de facto ανεξαρτησία τους.



Στις 17 Μαρτίου 1991, έλαβε χώρα ένα δημοψήφισμα για τη διατήρηση της ενότητας της Σοβιετικής Ένωσης, στο οποίο η πλειοψηφία του πληθυσμού ψήφισε υπέρ της στις 9 από τις 15 δημοκρατίες. Η Συνθήκη της Νέας Ένωσης σχεδιάστηκε το καλοκαίρι του 1991 και 8 δημοκρατίες συμφώνησαν να μετατρέψουν τη Σοβιετική Ένωση σε μια πολύ χαλαρότερη ομοσπονδία.

Η υπογραφή της Συνθήκης, ωστόσο, διακόπηκε από το πραξικόπημα του Αυγούστου – μια επιχείρηση ενάντια στον Gorbachev από τα σκληροπυρηνικά μέλη του Κομουνιστικού Κόμματος και την KGB για την ανατροπή του. Μετά την αποτυχία του πραξικοπήματος, ο Yeltsin, ο οποίος είχε ταχθεί εναντίον του, αντιμετωπίστηκε ως ήρωας, ενώ η εξουσία του Gorbachev σταδιακά τερματίστηκε. Η ισορροπία ισχύος έγερνε σταδιακά προς τις δημοκρατίες.

Τον Αύγουστο 1991, η Λετονία και η Εσθονία διακήρυξαν την πλήρη ανεξαρτησία τους, ακολουθώντας το παράδειγμα της Λιθουανίας το 1990. Οι υπόλοιπες 12 δημοκρατίες συνέχισαν να διαβουλεύονται ένα νέο, αυξανόμενα χαλαρότερο μοντέλο Ένωσης.

Στις 8 Δεκεμβρίου 1991, οι πρόεδροι της Ρωσίας, της Ουκρανίας και της Λευκορωσίας κήρυξαν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και εγκαθίδρυσαν την Κοινοπολιτεία των Ανεξάρτητων Κρατών. Στις 21 Δεκεμβρίου, επιβεβαίωσαν τη διάλυσή της με την υπογραφή του Πρωτοκόλλου Alma-Ata. O Gorbachev αναγκάστηκε να αποδεχτεί το αποτέλεσμα και στις 25 Δεκεμβρίου παραιτήθηκε από την προεδρεία της Ένωσης, και παρέδωσε τις εξουσίες του στον πρόεδρο της Ρωσίας, Boris Yeltsin.

Την επόμενη ημέρα, το Ανώτατο Σοβιέτ, αναγνώρισε την πτώχευση και κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης και αυτοδιαλύθηκε.
Η αντικατάσταση της σημαίας

Ανήμερα των Χριστουγέννων του 1991 έγινε στο Κρεμλίνο η υποστολή της ερυθράς σημαίας της τότε διελυμένης ΕΣΣΔ, με το χρυσοκίτρινο σφυροδρέπανο και το αστέρι. Ακολούθησε η έπαρση της τρίχρωμης σημαίας με το μπλε, άσπρο, κόκκινο, εν μέσω χειροκροτημάτων.

Τα δύο πρώτα χρώματα συμβόλιζαν την αντι-κομουνιστική τάξη, με το μπλε να κάνει σαφή αναφορά στην γαλαζοαίματη αριστοκρατία, τσαρικής προέλευσης.
Η αλλαγή του οικονομικού μοντέλου

H τελευταία ημέρα του 1991 σηματοδότησε και το τέλος της πάλαι ποτέ κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης. Κάπως έτσι άνοιξε η "ρωσική πόρτα" για να μπει ο δυτικός καταναλωτισμός στην πάλαι ποτέ κραταιά ΕΣΣΔ, ακόμη και μέσα στη Μόσχα.

Μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, η Ρωσία προχώρησε σε δραματικές περικοπές των αμυντικών δαπανών ενώ παράλληλα έλαβαν χώρα ριζικές αλλαγές στην δομή της οικονομίας που είχαν σαν συνέπεια να μείνουν άνεργοι εκατομμύρια άνθρωποι.

Η αλλαγή της οικονομίας από κεντρικά σχεδιασμένη σοσιαλιστικού τύπου σε καπιταλιστική επέφερε ύφεση η οποία ήταν σοβαρότερη, συγκριτικά, με την περίφημη Μεγάλη Ύφεση του 1929 (Nolan, Peter (1995). China's Rise, Russia's Fall. St. Martin's Press). Οι ΗΠΑ είχαν γίνει η πρώτη παγκόσμια υπερδύναμη.

Οι παρακάτω φωτογραφίες που συγκέντρωσε το timeline.com είναι ενδεικτικές. Απεικονίζονται Ρώσοι πολίτες να σχηματίζουν ουρές έξω από τα "νέα fastfood της Δύσης", τα McDonald's, να ντύνονται με ρούχα που έρχονταν από τις ΗΠΑ, να βλέπουν αμερικανικές ταινίες, να τρώνε "πίτσες αμερικανικές", να βγαίνουν σε night club αμερικανικής κοπής και να αγοράζουν σοκολάτες Mars και Snickers. Επίσης, απεικονίζονται μεγάλα μπάνερ της Coca Cola που έκανε και εκείνη την εμφάνιση της στη Μόσχα και άλλες μεγάλες ρωσικές πόλεις.
Όταν το "revolt" έγινε "Revlon"